بررسی پارامترهای موثر بر نشست خاک های گچ دار

تحکیم­پذیری و پایداری خاک متأثر از وجود املاح در خاک و به­ویژه در ارتباط با رطوبت است و این موضوع یکی از مشکلات در احداث کانال­های آبیاری و زهکشی است. در این پژوهش، تأثیر گچ طبیعی بر خصوصیات فیزیکی و نشست­پذیری خاک رس بررسی شده است. به­منظور تطابق بهتر نتایج آزمایش­ها با شرایط بهره­برداری، نمونه­های خاک رس از منطقۀ دشت ارایض خوزستان (جنوب­غرب ایران) با گچ طبیعی موجود در همان منطقه مخلوط و نمونه­هایی با درصدهای مختلف گچ تهیه گردید. نمونه­ها بر اساس ترکیب وزنی خاک و گچ طبیعی با نسبت­های 1 ، 4 ، 10 و 15 درصد مخلوط و برای حصول اطمینان از میزان گچ در آنها، آزمایش شیمیایی استاندارد به­کار گرفته شد. به­منظور تعیین برخی ویژگی­های عمومی خاک نیز آزمایش­های شناسایی انجام گرفت. برای بررسی میزان انحلال، از آزمایش تحکیم استفاده شد؛ برای این کار، نمونه­های آب خروجی حاصل از فرآیند تعویض آب مقطر در جام دستگاه تحکیم با دورۀ زمانی یک روزه، و تحت تنش­های 25/0، 5/0، 1، 2، 4 و 8 کیلوگرم بر سانتی­متر مربع، اندازه­گیری ecبه مدت یک ماه دنبال شد. نتایج آزمایش­ها نشان داد که با افزایش مقدار گچ، نشانۀ خمیری و وزن مخصوص خشک نمونه­های خاک کاهش ولی میزان نفوذپذیری و نشست افزایش می­یابد. از آنجا که در محاسبۀ میزان نشست خاک­های گچ­دار، علاوه بر میزان گچ، پارامترهایی مانند ضریب فشردگی حجمی و تنش موثر هم تأثیر­گذارند، این عوامل نیز بررسی شدند و با در نظر گرفتن آنها رابطه­ای تجربی بین فشار مؤثر تحکیم، درصد گچ و ضریب فشردگی پیشنهاد گردید.